Қарсы мәндес сан есім

Сарбаева Баян Жакиповна

бастауыш сынып мұғалімі,

Әлімбет орта мектеп-балабақшасы, Қарғалы ауданы, Ақтөбе облысы.

Сабақтың мақсаттары:

1. Білімдік: Өз бетімен жұмыс жасау арқылы оқушылардың сын есімді пысықтау, толықтыру, меңгерту, бекіту.

2. Дамытушылық: Дамыта оқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін пайдалана отырып, оқушылардың теориялық ойлауын, сөйлесу қабілеттерін, ойлау жүйесін дамыту.

3. Тәрбиелік: Жылдам ойлауға, әдемі жазуға, сөздік қорын молайту, күнделікті сөйлеу тілін жетілдіру, адамгершілікке, елін, табиғатын қорғай білуге тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: тірек-сызба, ойын.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, талдау, салыстыру, ізденушілік, ой-қорытындысын жасау.

Сабақ барысы. I. Ұйымдастыру.

- Психологиялық дайындық.

- Балалар, қазіргі таңда адамдарға не жетпейді деп ойласындар? (әр түрлі ойлар айтылды)

- Қазіргі таңда балалар, адамға бір-біріне деген жылылық, мейірімділік, кішіпейілділік, адамгершілік сезімдер жетпейді. Сондықтан бір-бірімізге мейірімділікпен қарап, сабағы.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

а. өткен сабақта не өттік.

ә. жаттығуды тексеру.

III. Жаңа сабақ: Қарсы мәндес сын есім.

- Ендеше тақтаға назар аударайық. Кеспе сөздер берілген соған қатысты сын есім жас.

адам                                     мал                        табиғат аң                          

мейірімді                              сүтті                      әсем                       сақ

қарапайым                         сезім                      жасыл                   айлакер

кішіпейіл                              сүзеген  тамаша жүгіргіш

өжет                                      етті                        сулы                      қорқақ

қайсар                                  ірі                           ну орманды        жыртқыш

мейірімді-қатыгез, семіз-арық, сүзеген-жуас, ірі-ұсақ, қорқақ-батыр.

Ереже шығару: Мағыналары бір-біріне қарсы сын есімдерді қарсы мәндес сын есім дейміз.

Оқулықпен жұмыс.

437-жаттығу. Берілгенін оқу.

Аласа-биік, момын-тентек, жарық-қараңғы, мейірімді-қатыгез, қымбат-арзан.

436-жаттығу. (ауызша)

Ойын: «Бір сын есімге көп зат есім ойыны»

ауа                                                        сынып

сынып                                                  көше

таза                                                      лас

оқушы                                                  оқушы

көше                                                     жер

438-жаттығу. Көп нүктенің орнына қарсы мәндес сын есім қойып, сөйлемдерді көшіріп жаз. Кіші, жаман, ащы.

                Шығармашылық диктант.

Тапсырма: Тақтада жұмбақтар, мақал-мәтел, өлең жолдарынан үзінді берілген. Көп нүктенің орнына сын есімдерді қою.

1.     ........ сандығым ашылды

Ішінен жібек шашылды. (күн)

2.     Түсі ...... қордан да,

Жесең ....... балдан да. (қант)

3.     ........ жігіт өрге озар,

........ жігіт жер соғар.

4.     ........ байтақ өлкемізде,

........ - ........ көлдер бар.

439-жаттығу. Сын есімдерді жұптар жаз.

Салқын-жылы, ақ-қара, тәтті-ащы, жас-кәрі, кіші-үлкен, лай-тұнық, сулы-құрғақ.

Ойын: «Сын есімге зат есімнің лайықтысын тап» ойыны.

өнерпаз                                суретші

түйінді                  адам

әуесқой                ат

сөзшең                  бала

жүйрік                  ой

440-жаттығу. Көшіріп жазу табу.

                «Мен қандаймын» ойыны

Әдемі Әсеммін

Ерке Ернарқызымын

                                                               Мейірімді Майрамын

                                                               Көңілді Кәрімқызымын

Гүлдей Гүлсіммін

Тиянақты Талғатқызымын

Қорытындылау

Сын есім

Сұрақтары                                                         Түрлері

Қандай? Қай?                                   Дара

                                                                              Күрделі

Негізгі

Туынды

Қарсы мәедес

Елбасы Н.Ә. Назарбаев: «Қазақстан – ауасы таза, суы – мөлдір, жасыл желекке айналуы тиіс» - деген болатын.

- Ендеше, балалар, табиғатымызды таза ұстап, қамқорлыққа алу, ағаштарды көптеп отырғызып, гүлдер егіп, ауылымызды жасыл желекке айналдыру – болашақ ұрпақ сендерге байланысты.

Бағалау.

Үйге: 444-жаттығу, ереже.