Алмағанбетова Мархабат

Қызылорда қаласы
№136 Т.Жүргенов атындағы  мектеп-лицейдің
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Сабақтың тақырыбы:Абайдың қарасөздері  (9-сынып)
Мақсаты:
Білімділік:Танымдық қабілетін арттыру. Мазмұнын  меңгерту, жатқа оқу.
Дамытушылық: Қарасөздерін оқу, талдау, салыстыру
Тәрбиелік:Рухани еркіндікке тәрбиелеу. Жеке тұлғаны қалыптастыруға бағыттау.
Түрі: Конференция сабақ.
Әдісі: Конференция әдісі оқыта уйрету. Блум токсономиясы.
Сабақтың көрнекілігі: Слайдтар .Таным кестесі

                           Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі
2.Үй тапсырмасын сұрау
3.Жаңа сабақ
4.Бекіту
5.Үй тапсырмасын бағалау

Үй тапсырмасы рельелік әдіспен сұралады, фишкалар таратылады.
1.Абай өмір сүрген орта
2.Көлемді шығармасы: «Ескендір поэмасы»
                                           «Масғұт»
                                          «Әзім әңгімесі»
3.Абай бастау алған үш арна: 1.Батыс әдебиеті
                                                    2.Шығыс әдебиеті
                                                    3.Халық ауыз әдебиеті
4.Қандай әлеуметтік мәселелерді толғады?
  Жаман мінез,құлықсыздық,жалқаулық,надандық халыққа пайдасы жоқ мәселелерді толғады

Жаңа сабақ:
Абайдың қарасөздері жалпы тақырып мазмұны жағынан алғанда,оның ақындық мұрасымен тығыз байланысты.Көп сөздеріндегі ойлар,пікірлер өлеңдерімен ұштасып,солардың мән-мағынасын кезде қайталап,пысықтап,әрі қарай жалғастыра дамытып отырады.Бұл қарасөздер жанрлық,стильдік дағынан әр алуан.Мұнда терең публицистикалық тебіреністер де,жүйелі философиялық толғаулар да,ойға оралымды нақыл сөздер де,ғибрат ретінде жазылған аңыз-хиқая да,тарихи эссе-очерк те табылады.Қара сөздерді алғаш жазуға кіріскенде ақын : «...Ойыма келген нәрселерді ж?
 ?за берейін...кімде кім ішінен керекті сөз тапса,жазып алсын,я оқысын,керегі жоқ десе,өз сөзім өзімдікі дедім де,ақыры осыған байладым»,-деп қарапайымдылық білдірсе де ,бұл жазбалар ғылыми – танымдық және әдеби көркемдік мәні өте зор ,ақынның жалпы ақыл-ой өрісін,дүниеге көзқарасын танытуға баға жетпес мағұлмат беретін аса құнды қазына болып табылады.Абай қарасөздерінің жанрлық,стильдік ерекшелігі туралы пікірлер әр түрлі,кейбір ғалымдарымыз прозаға жатқызу керек десе Мұхтар Әуезов Абай шығармаларын зерттегенде осы қиындықтарды с?
 ?згендей: «Жалпы Абайдың қарасөз мұралары Абайдың өзі тапқан көркем сөздің бір түрі»- дейді.Кейде оны ойшылдық,сыншылдық,адамгершілік мәселелеріне арналған үлкен толғау әдебиет зерттеушісі Ханғали Сүйіншәлиев оны бес түрге бөледі:
1.Өсиет
2.Философиялық трактат
3.Нақыл сөз (афоризм)
4.Кеңес әңгіме,дидактикалық насихат
5.Сын мақала ретіндегі публицистикалық әңгіме
6.Көркем прозалық элементтері бар әңгіме Абай қарасөздерін жай проза деп атау керек: Өйткені ол өлең нормасына түспеген жай сөзбен жазылған шығарма» деп батыл түйін жасайды.
Қара сөздер:
1 сөз:Қара сөзді не мақсатта жазды?
7 сөз:Тән құмарлығы,жан құмарлығы
8 сөз: Ақыл мен насихат кімге керек?

Конференция сабақ: Блум токсономиясы әдісімен жүргізіледі.
Дағды                      Оқушы әрекеті
Қолдану
Талдау
Топтау
Салыстыру
Мысал келтіру

Бағалау «-» «+» арқылы жүргізіледі.

Сабақты қорытындылау:
Барлығын бір жүйелі пікірге келтіру. «Адам адам баласындай тек ақыл, білім, өнер деген нәрселермен озбақ. Ал қалған нәрселермен оздым деу- ақымақтықтың ісі» деген сөзбен аяқтаймыз.
Қай қара сөз екенін табу.
Бағалау:____________________________

Үйге тапсырма:Қара сөздерден 1 қара сөз жатқа оқу. «Менде туған ойлар» пікір жазу

1.Біз бұл ойыннан не алдық?
2.Ойын бізге не берді?- Қорытындылау бекіту.