Алтынбекова Нұрсұлу
Қызылорда қаласы
№136 Т. Жүргенов атындағы мектеп-лицейдің
музыка пәнінің мұғалімі
Сабақтың мақсаты: Құрманғазы
шығармашылығымен таныстыру
Білімділік: Оқушыларға қазақ халқының аспаптық
музыкасын ,сонымен қатар Құрманғазы күйлерімен таныстырып, музыкалық
білімдерін көтеру. Дамытушылық: Музыка тыңдай білу,әнді мәнерлеп орындау
қабілеттерін дамыт. Күй жанрына деген қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік:
Құрманғазының музыка өнерінде алатын орны және күйлері арқылы туған жерге
деген сүйіспеншілігін арттыру.
Сабақтың көрнекілігі:
Интерактивтік тақтаны пайдалану.Домбыра,баян аспабы,Құрманғазының суреті.
Сабақтың түрі:Танымдық,аралас
сабақ.
Сабақтың әдісі:Сұрақ жауап,әнгімелесу.
Сабақтың барысы:
1)Ұйымдастыру бөлімі.
2)Сұрақ-жауап әдісімен
үй тапсырмасын сұрау:
1).Күй дегеніміз не?
2)Күйдің
неше түрі бар?
3) Күй нені суреттейді?
4)Күйлердің тақырыбы мен
мазмұнына қарай қалай жіктеледі?
5)XIX ғасырда күйшілік өнерді дамытушыларды атаңдар?
3)Жаңа сабақ:
1.Құрманғазының өміріне шолу жасау.
1823 жылы Атырау облысы, Теңіз
ауданы,Жиделіде дүниеге келген
Алғашқы күйі"Кішкентай"
Әкесі:Сағырбай
Шәкірттері:Дина, Ерғабыл
Анасы Алқа
Домбырашы Ұзақ ақ батасын береді
Құрманғазы атындағы қазақтың
академиялық халық аспаптар оркестрі
1896 жылы Астрахань маңында
"Алтынжарда"Сахма селосында қайтыс болды.
2.Құрманғазы күйлерінің шығу тарихы және
тақырыбы мен мазмұнына қарай жіктеу.
Тарихи-"Кішкентай"
Құрманғазы
Арнау-"Аман бол шешем аман бол"
Әділетсіздікке қарсы-"Не кричи,не шуми"
Табиғатқа-"Сарыарқа"
"Кішкентай,Аман бол, шешем аман бол,Не
кричи,не шуми"күйлерінің шығу тарихына,соның ішінде шоқшығы биік ,ел
арасына көп тараған "Сарыарқа"күйіне ерекше тоқталу.
Құрманғазы неше рет жер аударылып,Сібір
түрмелеріне қамалып,аяғына кісен салынып,Құрманғазы бірде түрмеден қашып келе
жатып Сарыарқаны басып,Алатаудың ақбасын көріп,туған жерінің шөбіне де,желіне
де риза болып,еркіндік жырындай етіп домбырасын алып күй шерткен болатын.Ол күй
еңкейген кәрі мен еңбектеген балаға дейін білетін атақты "Сарыарқа"
болатын.
3.Құрманғазының күйі "Сарыарқа"
тыңдау, талдау.
"Сарыарқа"күйі Құрманғазы атындағы
мемлекеттік академиялық халық аспаптары оркестрінің орындалуында
тыңдалады(Интерактивтік тақта)
Оркестр 1934 жылы А.Жұбановтың ұйымдастырылуымен
құрылды.1950-1956 жылыдары оркестр гострольдік
сапармен Қытай халық республикасына бірнеше рет барып жеңіске жетіп:Алғашқы
концерттерінің бірінде "Сарыарқа" күйі орындалғанда зал толы жұрт
түгелдей орындарынан түрегеліп тұрып тыңдапты. (күйші Құрманғазы туралы әр түрлі
тақырыптағы күйлері мен "Сарыарқа"күйі туралы оқушылардың
ой-пікірлерін тыңдау)
-Күй қандай көңіл күйде орындалады?
Көңілді,қуанышты,жігерлі.
-Күй қандай аспапта орындалды?
-Оркестр.
4. Ән үйрену: И.Нүсіпбаевтың
"Домбырасыз сән қайда?" әнін хормен орындау.
5.Картамен жұмыс
Р/С Аттары
Тақырыбы Сарыарқа Аман бол,шешем аман бол Не
кричи,не шуми Кішкен-
тай Ақсақ киік
1 Тарихи
2 Әділетсіздік
3 Арнау
4 Жан-жануар
5 Табиғат
6.Ноталарды орналастыр (Әр нотаны орналастырып
сұрақтарға жауап береді).
1)Құрманғазы кім?
2)Құрманғазы қай жылы қай жерде дүниеге келді?
3)Құрманғазының ұстазы?
4)Құрманғазының күйлерін бізге жеткізген
күйшілер?
5)Оркестрде орындалған күй қалай аталады?
6)Үйренген ән қалай аталады?
7)Құрманғазының шығармашылығын зерттеуші ғалым?
7.Қорытындылау.
Қазақ тарихында,мәдениетінде Құрманғазы
бабамыздың алатын орнын,өнегесін білмейтін адам жоқтың қасы.Күй өнері ұлтымызға
тән өнер.Ал Құрманғазы сан ғасырда біртуар құбылыс.И.Савичев:"Сағырбаев
сирек кездесетін музыкалық жан,ол Еуропалық білім алған болса,музыка дүниесінде
ең үлкен жұлдыз болған болар еді!"деп жазған.
8.Бағалау.
9.Үйге тапсырма. 1) Құрманғазы Сағырбайұлының"Сарыарқа"күйінің
мазмұнына сай суреттер салу.
2) «Домбырасыз сән қайда?» әнін жаттау.
| 
