А.Р.Закарина
билогия пәнінің мұғалімі
Ғұмар Қараш ЖББОМ
Жәнібек ауданы
Батыс Қаз обл
Сабақтың тақырыбы: Ұйқы безінің ішкі
секрециялық қызметі. Бүйрек үсті безі.
Сабақтың мақсаты: а) Ұйқы безінің
ішкі секрециялық қызметі, бүйрек үсті бездерінің
қызметі
туралы білім беру.
ә) Оқушылардың
сабаққа ынтасын, белсенділігін арттыру, қосымша
материалдар
пайдалануға ынталандыру, ойлау қабілетін дамыту.
б) салауатты өмір салтын қалыптастыруға, тазалыққа,
адамгершілікке
тәрбиелеу.
Түрі: жаңа сабақты меңгерту.
Әдісі: ізденіс сабақ, өз бетімен жұмыс, тірек- сызба, кестелер арқылы
Көрнекілігі: слайд көрсетілімдері, таблица, кеспе карталар.
Сабақ барысы:
І
Ұйымдастыру.
ІІ
Үй тапсырмасын тексеру.
1. Сұрақ жауап арқылы
тексеру.
1.Мүшелердің
мүшелер жүйелерінің жұмысы қаңдай жолмен реттеліп отырады?
2.Жүйкелік
реттелу қалай өтеді?
3.Гуморальдік
реттелу қалай жүріп отырады?
4.Бездер
қандай топқа бөлінеді?
5.Сыртқы
секреция бездері деп қандай бездерді атайды және қандай бездер жатады?
6.Ішкі
секреция бездері деп қандай бездерді атайды және андай бездер жатады?
7.Секреция
бездерді зерттейтін ғылым қалай аталады?
2.Кесте толтыру арқылы.
|
№
|
Сұрақтар
|
Гипофиз
|
Қалқанша
безі
|
Қалқанша
маңы бездері
|
|
1
|
Қайда
орналасқан?
|
|
|
|
|
2
|
Бөлетін
гармоны
|
|
|
|
|
3
|
Гармондар
қызметі
|
|
|
|
|
4
|
Пайда
болатын ауру түрлері
|
|
|
|
3.Кеспе
карталар арқылы тексеру.
Ішкі
секреция бездері гармондарының көп бөлінуінен немесе жетіспеуінен адамда пайда
болатын аурудың түрлеріне тоқталып сипаттама беру.
1)Алыптық 4)Кретинизм
2)Ергежейлік 5)Бақшаңкөз
3)Микседема 6)Акромегалия
Слайд №2 ІІІ.Жаңа сабақ .
Тақырыбы:Ұйқы
безінің ішкі секрециялық қызметі.Бүйрек үсті безі.
Жоспар:1.Ұйқы безінің ішкі секрециялық
қызметі.
2.Ұйқы
безінің маңызы.
3.Инсулин
гормонының әсері.
4.Пайда
болатын аурулар.
5.Бүйрек
үсті безінің маңызы.
6.Бөлетін
гармоны.
7.Адреналиннің
ағзаға әсері.
Слайд №3
Ой-қозғау.
Секреция бездері
1)Ішкі
секрециялық бездерді атаңдар.
2)Осы
аталған бездер ішінде қай бездер туралы білмейміз?
Ендеше
бүгінгі сабақта біз осы ұйқы және бүйрек үсті безі туралы әңгімелейміз,
Оқушыларға
тақырыпты өз бетінше оқыта отырып,берілген кесте бойыеша сұрақтарға жауап
іздету,кестені толтыру.
Слайд
№4 Тапсырма
|
№
|
Сұрақтары
|
Ұйқы
безі
|
Бүйрек
үсті безі
|
|
1
|
Қайда
орналасқан
|
|
|
|
2
|
Бөлетін
гармоны
|
|
|
|
3
|
Гармондар
қызметі
|
|
|
|
4
|
Пайда
болатын ауру түрлері
|
|
|
|
|
|
|
|
Слайд
№5
2-тапсырма.
Суретті
пайдаланып,адамның ұйқы безінің орналасуын жазып,түсіндір.
Слайд №6
3-тапсырма
Әр
сөйлемнің тұсындағы қоршаудың ішіне берілген сөздің сәйкес келетінін жазыңдар
1)
Организмге тамақ құраымен түсетін
көмірсулардың сіңіруін реттейтін гармон
(инсулин)
2)
Ұйқы безінің инсулинді
жеткіліксіз бөлінуінен глбкозаны клеткалардың сіңіре алмауынан (қан диабеті)
3)
Аз мөлшерде ой еңбегін қоздыратын, ал көп мөлшерде, керсінше, тежеу
туғызатын гармон ( адреналин)
4)
Қосымша мәліметтермен танысу.
« Кішкене бездерінің
құпия сыры»
Слайд № 7
5)
Сөздікпен немесе жаңа терминдермен
жұмыс.
1)
Инсулин- ұйқы безінің бөлетін гармоны. Ағза құрамындағы
көмірсуларды сіңіріп отыруын реттейді.
2)
Адреналин- Бүйрек үсті безінің ішкі қабатында түзілетін гармон.
3)
Аддисон- бүйрек үсті безінің қыртысы
қабатының гипофункциясымен байланысты
туындайтын дерт.
4)
Кортизон- бүйрек үсті безінің
қыртысы қабатында түзілетін гармон.
5)
Парабиоз- екі жануардың тиісті қантамырларын жалғастырып, қан айналысын
орналастыру, біреуінің безін алып
тастап, оның дене қызметіндегі өзгерістерді
зерттеу әдісі.
6)
Экстирпация- безді толық немесе жартылай
алып тастау әдісі.
Слайд №8
ІҮ .Жаңа сабақты бекіту.
(кесте арқылы )
Веен диаграммасын толтыру.
|
Ішкі
секреция бездері
|
Аралас
бездер
|
Сыртқы
секреция бездері
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ортақ белгілері
|
Ү. Жаңа сабақты
қорытындылау.
Ниетің де тілегің де.
Ойың да сұлу болсын.
Таза болсын бойың да
Адал еңбек сені алға
бастасын.
Жеңіл пайда,
Жеңіл жолға бой
ұрма – демекші бүгінгі әңгіме еткен ауруларға
бой алдырмай салауатты өмір салтын қалыптастыру жолында тазалыққа,
ұқыптылыққа үйреніп, дене шынықтыру
жаттығуларымен айналысып, таза ауада
серуендеп аурулардан аулақ болайық
демекпін.
Слайд №9
ҮІ Үйге тапсырма беру.
§28. «Кішкене бездердің құпия сыры» қосымша деректер жинау.
ҮІІ Бағалау.
| 
